maandag 23 juli 2012

Het Nederlands en zijn gevolgen

"Hoe noemen ze dat in het Duits, Christian?"
"Eeeeh...ja, goede vraag. Moet ik effe nadenken dus dat duurt een beetje."

Ja, zo gaat het als je in het buitenland bent en langzamerhand je eigen moedertaal vergeet. Ik had nooit gedacht dat zoiets echt kan gebeuren. Natuurlijk heb ik verschillende verhalen van andere mensen gehoord die ook ooit in het buitenland hebben gezeten, ook veel op het forum. Maar dat je echt in je hersenen verandert qua taal had ik nooit verwacht. Misschien is het ook een beetje afhankelijk hoe je met de taal om gaat of of je thuis misschien weer een andere taal gebruikt en spreekt. Ik bijvoorbeeld spreek de hele dag Nederlands en als ik thuis kom is er (meestal) niemand met wie ik Duits zou kunnen spreken. Ook mijn gedachten zijn helemaal in het Nederlands, echter kan ik me nooit herinneren in welke taal 's nachts mijn dromen verlopen. Sommige verlopen ook helemaal zonder taal wat ik bijvoorbeeld heel interessant vind. De getallen ben ik in het Duits helemaal kwijt en tellen gaat inmiddels sneller in het Nederlands.
De afgelopen maanden moest ik veel mensen in Duitsland opbellen om dingen te regelen en afspraken te maken. Als je zulke dingen meteen na je werk doet is het verschrikkelijk moeilijk om met vreemde mensen in het Duits te spreken. Het duurt zo ontzettend lang totdat mijn hersenen weer Duits denken en bepaalde begrippen weer binnen schieten. Dan hoor je de naam van de meneer aan de andere kant en je bent geneigd om met "Met..." te beginnen. In plaats daarvan begin ik natuurlijk met "Eeeeh..." en ik probeer mijn hersenen te overwinnen. Verschrikkelijk! Ook tijdens zo'n gesprek schieten mij de Nederlandse woorden veel sneller binnen dan de Duitse woorden. Een telefoongesprek in het Duits is inmiddels iets lastigs. Beter is het als ik met vrienden en familie spreek omdat ik dan ook Nederlandse woorden mag gebruiken die spontaan in onze dialoog voorkomen. Eigenlijk snapt iedereen snel wat ik wil zeggen, althans mijn vrienden. Toen ik kort geleden naar een Duitse bank moest om iets met een bankrekening te regelen, wist ik het Duitse woord voor bankrekening ineens niet meer. En natuurlijk zei ik "rente" in plaats van "Zinsen". Dan heb je zo een knoop in je hersenen dat het bijna onmogelijk is een gesprek zonder "Eeh eeh eeh" te voeren... Bij sommige vreemde mensen waarmee ik om ga, heb ik het gevoel alsof ze denken dat ik helemaal gek ben.
Soms zijn er ook grappige momenten. Tijdens een gesprek met vrienden was het toen dat ik soms aan het eind van een zin het Nederlandse begrip "...hoor!" gebruikte. Heel veel mensen keken een beetje verbaasd  wat me toen niet meteen opviel. Maar uiteindelijk vroeg dan toch iemand: "Zeg Christian, wie is eigenlijk deze 'hoor' van wie je de hele tijd aan het spreken bent?" Ik keek eerst verwaard en moest toen lachen. Ze dachten dat deze 'hoor' een soort scheldword is of iets dergelijks. 'Hoor' gebruik ik inmiddels intuïtief en ik vond het een beetje moeilijk om hun een goede verklaring te geven. Ook andere Nederlandse begrippen vervangen inmiddels Duitse woorden, vooral "geef nie" en "geen idee".
Gelukkig duurt het niet lang. Zodra ik vier dagen achter elkaar in Duitsland ben, is het weer normaal en mijn hersenen zijn weer aan de Duitse taal gewend. Echter is het dan lastig als ik weer in Nederland ben want dan moet ik omschakelen en dat duurt dan ook weer één dag. Voor mijn volgend sollicitatiegesprek moet ik echt een beetje langer in Duitsland blijven want hiermee is het hetzelfde. Vooral medische Nederlandse begrippen zijn zo goed opgeslaan dat ik bijna het Duitse woord niet meer weet en dat is toch heel erg vervelend als het om het doorgeven van informaties gaat.
Soms komt het ook voor dat ik de Nederlandse grammatica in het Duits gebruik. Bijvoorbeeld klinkt het voor mij niet meer vreemd als ik in het Duits "ich bin angefangen" zeg of zelfs "ich bin vergessen". Ook zinnen zoals "ich habe es an ihn gesagt/gegeben" klinken voor mij wel juist terwijl andere mensen redelijk scheef naar mij kijken. Het verschil tussen "sollen" en "müssen" is mij ook pas weer duidelijker zodra ik langer in het Duits denk en spreek. Vreemd gevoel soms!

Volgens mijn collegas en de andere Nederlandse mensen om me heen is mijn Nederlands een stukje beter geworden wat ik erg leuk vind. Ook zeiden ze dat je pas in mijn tweede zin merkt dat ik Duitser ben. Zodra ik echter probeer de klank "ui" te zeggen valt het meteen op. Het is zo'n rare klank en tot nu toe is het mij niet gelukt om hem goed uit te spreken. Sommige woorden probeer ik echt te vermijden ook als ik wel goed te verstaan ben. Toen ik echter het woord 'suiker' aan een collega moest spellen, was het bijna een beetje belachelijk. Sindsdien is het een running gag en sommige collegas hebben een plezier aan het verzinnen van moeilijke 'ui-woorden'. Zolang er iedereen over kan lachen, maakt het mij niet uit en volgens mij helpt het, ook als ik deze rare klank nooit goed zal zeggen. Zodra het mij te veel wordt, verzoek ik hen het Duitse woord voor 'luciferdoosje' te zeggen. Tot nu toe is het nog niemand gelukt, maar het is ook een best moeilijk woord zodat het eigenlijk een beetje unfair is ;-)

Dit bericht heb ik bijvoorbeeld geschreven nadat ik nu weer sinds vier dagen in Duitsland ben omdat ik vakantie heb. Ik moet eerlijk zeggen dat het makkelijker was geweest als ik in Nederland zou zijn. Ik moest omschakelen, maar ik heb nu echt een groot respect gekregen voor tolken en vertalers. Petje af!

8 opmerkingen:

  1. Schön wieder was von die zu lesen, Christian! Das Phänomen, das du beschreibst, kenne ich gut! Wenn man einmal in einer der beiden Sprachen "drin" ist, dann geht es, aber das Umschalten hat seine Tücken. Ich muss aber sagen, dass es besser wird, je länger man im anderen Land lebt :-)

    Heel veel groetjes
    Alex

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ich meinte natürlich "von dir" zu lesen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hallo Christian! Ich dachte schon du bist verschwunden. Du bist also noch in Holland? Und du suchst einen Job in Deutschland, wenn ich es richtig verstehe.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Noch nicht ganz verschwunden ;-)
      Genau, noch bin ich in den Niederlanden und hab im Moment erst mal keinen Stress (und brauch nicht so viel hin und her zu fahren...)
      Ich such noch in Deutschland, ja. Gestaltet sich allerdings auch nicht ganz so schwierig. Zur Zeit mach ich aber noch Urlaub in Holland ;-)

      Verwijderen
  4. Wat leuk om weer wat van je te horen!
    Ik had geen idee dat je je eigen taal zo 'kwijt' kunt raken, apart om te lezen.
    De 'ui' is ook voor Nederlandse kinderen moeilijk om te leren.
    En die in 'suiker' is nog niet de moeilijkste.
    Één van mijn broers is zes jaar jonger dan ik.
    Toen hij leerde praten en aan die 'ui'toekwam plaagden wij ( mijn zusjes en ik) hem door hem uit te dagen: zeg eens: de uil zat te huilen in de kuil.
    En dan lachten we hem uit: kinderen kunnen echt al wel heel gemeen zijn.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Leuk om te horen :-D
      Misschien moet ik dan effe naar een kinderdagverblijf en met hun de "ui" klank oefenen. Lijkt me best grappig te zijn :-)

      "De uil zat de huilen in de kuil" vind ik bijvoorbeeld heel moeilijk en ik moet me echt vermoeien om hem goed uit te spreken. Lastig! Maar mijn collegas hadden soms nog moeilijkere zinnen. Echt vreselijk wat jullie met de mond kunnen doen ;-)

      En je hebt gelijk: kinderen kunnen heel erg gemeen zijn. Er zijn een heleboel voorbeelden.

      Verwijderen
  5. Hallo Christian,

    Dat verschijnsel dat je beschrijft, ken ik ook zelf. Ik ben zelf Nederlander maar ben voor zaken erg vaak in Duitsland. Wanneer ik 2 dagen uitsluitend in Duits communiceer denk ik in Duits en praat ik zelfs Duits tegen mijn familie als ik ze telefoneer. Hetzelfde overigens ook als ik in het Engels communiceer.
    Ik maak de één na de andere fout als ik direct daarna weer Nederlands spreek. Het ergste misschien nog wel dat ik op de snelweg een auto overhaal in plaats van dat ik een auto inhaal.

    Niet dat ik perfect Duits / Engels spreek. Een native Duitser / Engelssprekende hoort direct dat ik vreemd ben. Maar ik voel me in beide talen zelfbewust genoeg om op volwaardige wijze te kunnen communiceren.
    Jij hebt dat niveau in het Nederlands bereikt. Perfect!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ach, wat leuk van jou :-)

      Volgens mij hebben dat heel veel buitenlanders. De beste vriend van mij (Poolse afkomst) heeft dit probleem ook zodra hij met zijn familie spreekt. En andersom dan ook weer, ook als hij al sinds tien jaar in Duitsland woont en zonder fouten spreekt. Behalve na het spreken met zijn familie ;-D

      Dus je kent dit gevoel van het "kwijtraken".

      Ik spreek ook niet perfect Nederlands maar ik denk wel dat ik niet helemaal slecht ben.
      Jouw lof is geweldig, hartelijk bedankt, Gerard :-)

      Verwijderen